Niemalże każde dziecko kojarzy taki uroczy obrazek: grudniowa noc, delikatny prószący śnieg i unoszące się sanie Świętego Mikołaja z zaprzęgiem jego reniferów, którym przewodzi słynny, czerwononosy Rudolf. Nie bez powodu rysunek renifera to jeden z najpopularniejszych motywów w pracach małych ludzi w okresie świątecznych. Takie umiejscowienie oraz rola reniferów w kulturze i popkulturze skłania wiele dzieci do wiary, że stworzenia te są baśniowe i nie występują w rzeczywistym świecie. Trudno się zresztą dziwić, patrząc na ich unikalny wygląd. Jak jest jednak naprawdę?
Czy renifery są prawdziwe?
Odpowiedź na to pytanie brzmi następująco: tak! Renifery to jak najbardziej rzeczywiste zwierzęta naturalnie występujące głównie w Azji i Ameryce Północnej, ale i w niektórych państwach europejskich (Europa Północna i Grenlandia). Jego środowiskiem życia są tundry oraz lasotundry, można go więc spotkać tylko w chłodnym, arktycznym klimacie.
Renifer tundrowy to roślinożerny ssak parzystokopytny z rodziny jeleniowatych, żywiący się przede wszystkim trawami, liśćmi krzewów, porostami i niektórymi grzybami. Z racji na warunki, w których żyje, jego futro jest bardzo gęste, aby skutecznie chronić zwierzę przed zimnem. Co ciekawe jego kolor zależy nie tylko od podgatunku renifera, ale także jego płci, wieku, pory roku oraz miejsca, w którym żyje. Kolor futra może występować w spektrum od barwy ciemnobrązowej do niemalże białej.
Cechą charakterystyczną renifera jest jego unikalne poroże, które występuje u obu płci tego gatunku. Unikalne jest to, że o ile osobnicy płci męskiej zaraz po rui (okresie godowym) poroża się pozbywają, o tyle samice mają je praktycznie cały rok.
Istnieje wiele (aż 14, z czego 2 wymarłych) podgatunków tego zwierzęcia. Renifer z Alaski bywa nazywany karibu, choć nie stanowi odrębnej odmiany. Wśród najpopularniejszych podgatunków renifera wyróżnia się także renifera kanadyjskiego, renifera małego, renifera europejskiego, renifera fińskiego. Gatunek został po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza w roku 1758. Z zastrzeżeniem, że niemiecki uczony badał ssaki zamieszkujące Laponię.
Gdzie dokładnie żyją renifery?
Różne podgatunki reniferów żyją bardzo na różnych obszarach na aż 3 kontynentach. W Europie zwierzęta te występują w Finlandii, Szwecji, Norwegii, Islandii, Rosji i Danii, jeżeli wziąć pod uwagę Grenlandię, będącą oficjalnie pod duńską jurysdykcją. Na obszarach kanadyjskich renifery można spotkać przede wszystkim w Nowej Fundlandii i na półwyspie Labrador, ale także w zachodnio-północnej części tego kraju i w prowincji British Columbia. Na terytorium USA zwierzęta te występują na Alasce.
Ponadto można je spotkać w wielu miejscach w Azji w tym na Syberii, Kamczatce, górach Uralu i Altai oraz Mongolii.
Rudolf – renifer Św. Mikołaja
Pochodzenie Rudolfa wynika z amerykańskich przemian kulturowych mających swój początek w wieku XIX, kiedy to postać św. Mikołaja zaczęła ewoluować. Elementy kojarzone z nim dzisiaj jak jowialne „ho-ho-ho!”, brzuszek oraz czerwony kubraczek mają swoje źródło właśnie w tym czasie. Choć zaprzęg reniferów w latających saniach Santa Clausa pojawił się już wcześniej, postać Rudolfa – czerwononosego renifera zadebiutowała w książeczce Roberta L. Maya z 1939 roku i była za darmo rozdawana dzieciom, które odwiedzały sklepy sieci Montgomery Ward w okresie świątecznym. Sympatyczny bohater o historii przypominającej losy Brzydkiego Kaczątka z Andersena momentalnie podbił serca dzieci i dorosłych.
Jego czerwony nos, który pierwotnie stanowi źródło problemów Rudolfa prześladowanego za swoją niezwykłość i inność, okazuje się jego ogromnym atutem, kiedy św. Mikołaj decyduje o przygarnięciu bohatera i umieszczenia go na przedzie swojego zaprzęgu tak, aby jego świecący nosek rozjaśniał drogę. Dzięki temu św. Mikołaj może przewieść prezenty nawet w najciemniejszą i najbardziej mglistą noc.
Kilka lat później o Rudolfie powstała piosenka Rudolph the Red-Nosed Reindeer autorstwa Johna Marksa – prywatnie szwagra Roberta L. Maya. Wówczas śpiewał ją Gene Autry – słynny amerykański piosenkarz country, jednak co kilka lat jest ona regularnie coverowana przez nowych artystów i stanowi stałą część świątecznej ramówki radiowej.
Rudolf pojawia się w większości filmów, w których występuje zaprzęg św. Mikołaja, a nawet zostało mu poświęconych kilka filmów animowanych. Idealnie to dowodzi, że jego postać stanowi stały element kultury świątecznej krajów anglojęzycznych, ale także w Europie (w tym w Polsce) czerwononosy renifer zdobywa coraz większą popularność.
Myślałem, że tylko dziecko może zadać pytanie o to czy renifery są prawdziwe – ale jakiś czas temu koleżanka z pracy udowodniła mi, że wiek nie ma tutaj znaczenia. 😉 Fajny artykuł informacyjny o tym gdzie żyją, co jedzą i co robią renifery. Polecam go dalej! Dzięki.