Skrzynie biegów typu CVT zyskały na popularności dzięki swojej płynnej pracy i efektywności w różnych warunkach drogowych. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje skrzynia Multitronic, stosowana przez markę Audi. Choć na pierwszy rzut oka może przypominać inne bezstopniowe przekładnie, w rzeczywistości kryje w sobie unikalne rozwiązania konstrukcyjne. To z kolei ma bezpośredni wpływ na wymagania dotyczące oleju do skrzyni Multitronic.
Czym jest skrzynia Multitronic i jak działa?
Multitronic to typ bezstopniowej przekładni (CVT), który opracowała marka Audi z myślą o zapewnieniu maksymalnej płynności jazdy i efektywności przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego komfortu. Zasadniczo, zamiast tradycyjnych kół zębatych, przekładnie CVT – w tym Multitronic – wykorzystują płynne przełożenie między kołami pasowymi przy pomocy paska lub łańcucha. Multitronic wyróżnia się jednak zastosowaniem łańcucha pociągowego zamiast paska, co pozwala przenosić większy moment obrotowy i zwiększa trwałość układu.
W przeciwieństwie do typowych skrzyń CVT, Multitronic może symulować pracę klasycznej automatycznej przekładni, oferując tryb „manualny” z wirtualnymi przełożeniami. Dodatkowo, technologia ta eliminuje uczucie „ślizgania się” znane z tradycyjnych CVT, co znacząco poprawia wrażenia z jazdy. Audi wprowadziło także własne sterowanie elektroniczne tej przekładni, co czyni ją bardziej zaawansowaną i wrażliwą na jakość stosowanego oleju.
Kluczowe różnice między Multitronic a innymi skrzyniami CVT
Choć wszystkie skrzynie CVT dążą do uzyskania płynnej zmiany przełożeń, Multitronic różni się od konkurencyjnych rozwiązań pod kilkoma kluczowymi względami:
-
Mechanizm przeniesienia napędu: Multitronic stosuje łańcuch pociągowy, podczas gdy większość skrzyń CVT bazuje na paskach stalowych lub kompozytowych. To wpływa na inne obciążenia i warunki pracy oleju.
-
Sterowanie elektroniczne: W skrzyni Multitronic zastosowano zaawansowane moduły sterujące, które precyzyjnie zarządzają momentem obrotowym i reakcją skrzyni. Odpowiedni olej musi wspierać nie tylko smarowanie, ale też precyzję działania zaworów i siłowników hydraulicznych.
-
Zdolność do pracy z wysokim momentem obrotowym: Multitronic zaprojektowano z myślą o silnikach o dużej mocy, co oznacza, że środek smarny musi mieć większą odporność na ścinanie i wysokie temperatury.
-
Brak klasycznego sprzęgła hydrokinetycznego: W przeciwieństwie do niektórych skrzyń CVT, Multitronic korzysta ze sprzęgła wielopłytkowego, co wymaga oleju o specyficznych parametrach ciernych.
Takie różnice sprawiają, że olej do skrzyni Multitronic nie może być traktowany jako zamiennik dla standardowych CVT fluidów. Jego receptura musi być idealnie dopasowana do wyjątkowej konstrukcji i charakterystyki tej przekładni.
Dlaczego Multitronic wymaga innego oleju?
Unikalna budowa przekładni Multitronic determinuje konieczność stosowania specjalistycznego oleju, który znacząco różni się od typowych płynów używanych w innych skrzyniach CVT. W tym przypadku nie chodzi jedynie o lepkość czy temperaturę pracy – chodzi o cały zestaw właściwości chemicznych i mechanicznych, które muszą spełniać konkretne wymagania.
Przede wszystkim, olej do Multitronic pełni nie tylko funkcję smarującą. Jego zadaniem jest również przenoszenie siły w układzie hydraulicznym, kontrolowanie pracy sprzęgieł wielopłytkowych i utrzymywanie stabilnych właściwości w ekstremalnych warunkach obciążeniowych. Taki płyn musi zapewniać:
-
Stabilność termiczną, ponieważ Multitronic osiąga wysokie temperatury pracy, szczególnie przy dynamicznej jeździe.
-
Wysoką odporność na ścinanie, co jest kluczowe przy dużym momencie obrotowym przenoszonym przez łańcuch.
-
Dokładnie dobrany współczynnik tarcia, który wpływa na precyzyjne działanie sprzęgieł wielopłytkowych oraz zapobiega ich nadmiernemu zużyciu.
-
Kompatybilność chemiczną z materiałami uszczelnień, zaworów i komponentów aluminiowych wewnątrz skrzyni.
-
Odporność na pienienie się, które może zaburzyć ciśnienie w układzie hydraulicznym i prowadzić do szarpania lub błędów skrzyni.
Zastosowanie uniwersalnego oleju CVT, nawet od renomowanego producenta, może prowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń Multitronic. Dlatego Audi stworzyło własne specyfikacje olejów, takie jak G 052 180 A2, które gwarantują kompatybilność z tym precyzyjnym mechanizmem.
Czym grozi zastosowanie niewłaściwego oleju w CVT?
Pomimo rosnącej świadomości kierowców w zakresie serwisowania automatycznych skrzyń biegów, błędy w doborze oleju wciąż należą do najczęstszych przyczyn awarii. W przypadku skrzyni Multitronic skutki użycia nieodpowiedniego płynu mogą być wyjątkowo kosztowne i groźne dla całego układu napędowego.
Oto potencjalne konsekwencje:
-
Uszkodzenie sprzęgła wielopłytkowego – niewłaściwe parametry tarcia powodują jego ślizganie się, przegrzewanie i zużycie.
-
Niewłaściwa praca zaworów sterujących – zbyt gęsty lub pieniący się olej może powodować opóźnienia w reakcjach skrzyni, szarpanie i błędy w działaniu trybów jazdy.
-
Przyspieszone zużycie łańcucha pociągowego – brak odpowiedniego filmu olejowego prowadzi do zwiększonego tarcia i wibracji, co obniża trwałość komponentów.
-
Zanieczyszczenie i degradacja elektroniki sterującej – niekompatybilne dodatki chemiczne mogą wchodzić w reakcje z uszczelnieniami i przewodami hydraulicznymi, co skutkuje ich pękaniem i wyciekami.
-
Utrata gwarancji i wysokie koszty napraw – w przypadku zidentyfikowania nieautoryzowanego płynu serwis może odmówić realizacji gwarancji.
Dla skrzyń typu Multitronic, ale i dla innych CVT, olej nie jest już „tylko olejem”. To integralna część całego systemu, która musi być zgodna ze specyfikacją techniczną danego producenta. Bagatelizowanie tego aspektu może skutkować nie tylko utratą komfortu jazdy, ale też koniecznością generalnego remontu skrzyni biegów.
Więcej: olej do multitronic.
